جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 1494
جایگاه و نقش عقل در منظومه معرفت دینی با تأکید بر آراء علامه طباطبائی در تفسیر المیزان
نویسنده:
محمد پورعباس، صالح حسن زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قدس‌سره,
چکیده :
هرچند منابع دینی ما اعم از قرآن و سنت معصومان علیهم السلام مخاطبان خود را به تعقل و تفکر دعوت نموده، و اندیشه ورزان مسلمان نیز عقل را به عنوان ابزاری مطمئن برای دستیابی انسان به معرفت لحاظ نموده اند، اما درباره حدود و گستره توانایی های عقل و نیز نقش و جایگاهی که عقل در منظومه معرفت دینی می تواند ایفا نماید، اختلاف نظر جدی میان متفکران اسلامی مشاهده می شود. علامه طباطبائی با پرهیز از هرگونه افراط و تفریط در این مسئله، ضمن اینکه برای عقل در منظومه معرفت دینی نقش و جایگاهی رفیع قایل شده، و حتی حقانیت احکام قطعی عقل را مبنای حقانیت دین معرفی نموده اند، در عین حال، نسبت به محدودیت های ادراکی عقل در برخی از حوزه های معرفتی دین نیز بی توجه نبوده، و در آثار و نوشته های خود به ویژه تفسیر المیزان آن محدودیت ها را مورد تذکر قرار داده اند.
صفحات :
از صفحه 43 تا 58
کارکردگرایی و معناشناسی اوصاف الاهی از دیدگاه علامه طباطبایی و ویلیام آلستون
نویسنده:
حسین نقوی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى قدس سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
موضوع زبان دینی مسئله ای است که شاید بتوان گفت در تمام ادیان آسمانی مطرح است. مباحث زبان دینی، شامل چیستی زبان دینی، معناداری و معرفت بخش بودن انواع گزاره های دینی است. مهم ترین بخش آن مربوط به گزاره های کلامی است که از دیرباز مورد توجه فیلسوفان و متکلمان دینی بوده است.این نوشتار با رویکرد تحلیلی، بررسی تطبیقی آرای علامه طباطبایی و ویلیام آلستون فیلسوف دین امریکایی معاصر، در زمینه زبان الاهیات (کلام) مدّنظر است. آلستون برای توجیه مشکل اطلاق گزاره های کلامی بر خدا، نظریه «کارکردگرایی» را مطرح می کند. علامه برای توجیه این مشکل، نظریه های «اشتراک معنوی و تشکیک در وجود»، «تأویل کلامی» و «غائیت» را مطرح می سازد که هر کدام در جایی کاربرد دارند. نظریه اشتراک معنوی درباره اوصافی نظیر علم، قدرت، حیات و وجود کاربرد دارد و اطلاق آنها را توجیه می کند. نظریه تأویل کلامی در مورد اوصافی مانند سمیع، بصیر، دارای دست بودن و مکان داشتن کاربرد دارد که این اوصاف، متعلق به ممکنات، و از ساحت الاهی دور است. این اوصاف، به اوصاف دسته اول تأویل برده می شود و نظریه غائیت در زبان عرفی و دینی و درباره تمام اوصاف استفاده می شود و کاربرد و صدق آنها را توجیه می کند.
صفحات :
از صفحه 31 تا 58
بررسی حجیت حکم عقل از دیدگاه علامه طباطبائی با تکیه بر تفسیر المیزان
نویسنده:
سهیلا پیروزفر، بشری عبدخدایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
حجیت حکم عقل از مسائل نسبتا پرچالش علم اصول بوده که دانشمندان اصولی را مقابل یکدیگر قرار داده است. این گروه ها به علت عدم پذیرش قاعده ملازمه احکام شرع با عقل و یا انکار حسن و قبح ذاتی، حکم عقل را زیرسؤال برده اند. به نظر می رسد علت چنین اختلافاتی عدم شناخت صحیح از حقیقت عقل انسان و اراده الهی در نظام تشریع باشد. در مقاله حاضر، دیدگاه های علامه طباطبائی فیلسوف، مفسر و اصولی برجسته، در دو حوزه چیستی حجیت عقل و فلسفه حجیت حکم عقل، و جایگاه آن در ارزیابی سایر ادله جست وجو شده است. اشاعره، معتزله و مادیون دیدگاه های مختلفی را در این باره بیان کرده اند؛ اما علامه با دقت تمام، نظام تشریع را طبق اراده الهی تابع عقلا می داند. به نظر او، قاعده ملازمه احکام شرع با عقل و حسن و قبح ذاتی امری است که با دقت در افعال خداوند و آیات قرآن ثابت می شود.
صفحات :
از صفحه 11 تا 26
ادراکات از دیدگاه علامه طباطبائی
نویسنده:
حمیدرضا ورکشی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قدس‌سره,
چکیده :
علامه طباطبائی از اولین فیلسوفان مسلمان است که ضرورت بحث از معرفت شناسی (به عنوان شاخه ای مستقل از مسائل فلسفی) را احساس نمود. از این رو، شناخت آراء معرفتی بدیع و اثرگذار ایشان حایز اهمیت است. در این پژوهش با مراجعه به آثار علامه طباطبائی به این نتیجه رسیدیم که ایشان صورت های علمی را متعلق به موجودات مجردی می داند که خود (موجودات مجرد)، مبدأ فاعلی موجودات مادی بوده و تمام کمالات آنها را دارا می باشند. از دیدگاه ایشان، شناخت مساوق علم حضوری است. علامه طباطبائی با تکیه بر شهود قلبی و عقل، علاوه بر حس و مسبوق بودن هر علم حصولی به علم حضوری، توانست اثبات کند که هیچیک از معقولات ثانویه موهوم نیستند تا بتوان دانش مابعدالطبیعه را بنا نهاد، و از مطابقت اندیشه بشری با واقع و امکان دستیابی به حقیقت و ابطال شکاکیت، که زیربنای مباحث عدم نسبیت معرفت دینی است، سخن راند.
صفحات :
از صفحه 47 تا 63
تأمّلی در نظریه علامه طباطبائی در مفهوم امامت در آیه ابتلا
نویسنده:
محمدحسین فاریاب
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی قدس سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
«امام» در لغت به معنای پیشوا و رئیس است که در قرآن کریم به دفعات به کار رفته و آیه ابتلا از جمله موارد آن است. از دیرباز نظریاتی گوناگون درباره مفهوم امام در این آیه ارائه شده است که نظریه علّامه طباطبائی در نوع خود به لحاظ روش شناسی تفسیری بی مانند است. آنچه در این نوشتار می آید نقد و بررسی دیدگاه ایشان درباره مفهوم امام در آیه ابتلاست. نویسنده، در نقد و بررسی دیدگاه ایشان از روش تفسیری قرآن به قرآن و نیز تکیه بر روایات معتبر و رسیده از امامان معصوم(ع) استفاده می کند. بر اساس مهم ترین یافته های این تحقیق، دیدگاه ایشان اگرچه مورد پذیرش مفسّران دیگری نیز قرار گرفته است، همراه با ابهاماتی است که در نظریه ایشان، پاسخ به آنها دیده نمی شود.
صفحات :
از صفحه 45 تا 74
تحلیل عدالت طبیعی متغیر همچون مبنای اعتبار هنجار حقوقی در حقوق اسلامی، با تاکید بر آرای شهید مطهری و علامه طباطبایی
نویسنده:
مهدی شهابی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اندیشه‌ عدالت طبیعی تغییر‌پذیر یا با محتوای متغیر حکایت از تعامل متافیزیک و واقعیت و نشان از عبور از اندیشه‌ حقوق طبیعی کسانی چون کانت و لاک دارد و در حقوق غرب متأثر از رویکردهای جامعه‌شناختی و به طور کلی اندیشه‌های واقع‌گرایانه شکل گرفته است. دیدگاه‌های جامعه‌شناختی به حقوق میانه‌ای با حقوق طبیعی و اندیشه‌ عدالت طبیعی ندارند. با این حال، در تعدیل حقوق طبیعی کانتی که محتوایی مطلق و تغییرناپذیر دارد، سوق به سمت حقوق طبیعی و عدالت طبیعی متغیر مؤثر بوده‌اند. در حقوق اسلامی، اصل عدالت طبیعی و محتوای آن، یعنی قوانین طبیعی و حقوق طبیعی، حتی با همان ماهیت متافیزیکی محض، محل مناقشه است و ‌پذیرش آن به منزله‌ معیار سنجش اعتبار اراده‌ تشریعی محل تردید است؛ چرا که معنایی جز ارتقای جایگاه عقل از منبع قاعده‌ حقوقی به مبنای قاعده‌ حقوقی نداشته، می‌تواند نوعی کثرت‌گرایی حقوقی در مبنای الزام‌آوری قاعده‌ حقوقی و تعارض بین مبناهای الزام‌آوری را نتیجه دهد. با این حال، به نظر می‌رسد نظریه‌ اعتباریات علامه طباطبایی که استاد مطهری به نتایج عملی آن با تردید می‌نگرد، همسو با اندیشه‌ عدالت طبیعی متغیر است؛ عدالتی که می‌تواند روند و مکانیسم‌های انعطاف‌پذیرِ ایجاد قاعده‌ حقوقی و به‌ طور کلی نظام حقوقی را نتیجه دهد.
صفحات :
از صفحه 49 تا 74
مبانی انسان شناسی علوم انسانی علامه طباطبایی
نویسنده:
محمد فرنود
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه اصفهان,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چکیده: هر ایدئولوژی و علم روبنایی بر اساس یک سلسله مبانی و بینش های کلی به هم پیوسته درباره ی هستی ، خدا ، انسان ، دین ، معرفت و ... شکل می گیرند که از آن با عنوان «جهان بینی» یاد می شود. یکی از این بینش های کلی، مبانیِ مربوط به انسان است . بنابراین مبانی انسان شناسی به عنوان بخشی از جهان بینی آن دسته از اصول و قواعد پایه ای است که بنای سایر علوم – علومی که محتاج به شناخت از انسان اند- بر آن استوار می گردد . موضوع این مبانی باید انسان بما هو انسان بوده ، مسایل آن کلی و دائمی و صلاحیت مبنا قرار گرفتن را داشته باشد. هدف از این پژوهش به دست آوردن مبانی انسان شناسی در دیدگاه یکی از بهترین اسلام شناسان یعنی علامه طباطبایی است . این مبانی با الهام از شرایط انسان در سه موقف اصلی یعنی «قبل از دنیا» ، «در دنیا» و «بعد از دنیا» تقسیم می شود . با توجه به خلقت انسان «قبل از دنیا» انسان موجودی ساخته شده از دو بعد ماده و روح است ؛ بهترین ساختار ممکن را داراست ؛ خلیفه ی الهی است ؛ در استعدادهای ذاتی با هم نوعان خود مشترک و در استعداد های غیر ذاتی متفاوت و در مرتبه ذات فقیر و نیازمند رب است . با توجه به زندگی انسان «در دنیا» او دارای قدرت اختیار است ؛ دارای فطرت الهی ، فطرت طبیعی ، فطرت ثانوی وصفات منشعب شده از آن هاست . با توجه به زندگی انسان «بعد از دنیا» همه ی انسان ها دچار حقیقتی به نام «موت» خواهند شد ؛ اعمال وی دارای ظاهر و باطن و سعادت و کمال نهایی او هدایت کننده ی مسیر زندگی اش خواهد بود . در مجموع، این پژوهش به 26 مبنا از مبانی انسان شناسی علامه طباطبایی دست یافته است . کلید واژه ها: انسان،انسان شناسی،مبانی انسان شناسی،علامه طباطبایی،علوم انسانی اسلامی،مبانی علوم انسانی
نقد و بررسی آراء سید ابوالفضل برقعی پیرامون امامت با نظر به آراء علامه طباطبایی
نویسنده:
مهدی تیموری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه اصفهان,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چکیده این رساله با عنوان «نقد و بررسی آراء آیت الله سیدابوالفضل برقعی با علامه طباطبایی پیرامون امامت» پژوهشی در راستای تبیین و دفاع از اصول بنیادی اعتقاد شیعه در مسئله امامت و ولایت است. امامت از نظر شیعه، پدیده ای است که پیوسته همپای مسئلة نبوت مطرح بوده و بدون آن هدف بعثت, امری تحقق نایافتنی شمرده شده است و همین اهمیت موضوع است که ضرورت پرداختن به این گونه نقدها را دوچندان می کند. برقعی که خود را یکی از علمای شیعی می داند, به نقد شدید اعتقادات شیعه در زمینه ولایت و امامت پرداخته و این اعتقادات را غلوآمیز و آکنده از خرافاتی که علمای شیعه آن ها را به دین نسبت داده اند, می داند. او در کتب مختلف خود به نقد آراء شیعه در این زمینه می پردازد و مهم ترین مسائلی که مورد نقد و بررسی قرار می دهد, مسائلی از جمله شفاعت، عصمت، علم غیب و انتصابی بودن امامت است. این رساله در هر یک از موضوعات شفاعت، عصمت، علم غیب و انتصابی بودن امامت، با استفاده از نظرات عالم فرهیختة شیعی علامه طباطبایی, به نقد و پاسخگویی نظرات و شبهات برقعی پرداخته و سپس با اثبات عقلی و نقلی بار دیگر آراء شیعه پیرامون مقام شامخ امام را تحکیم و تثبیت می نماید. کلید واژه ها: عصمت، علم غیب، انتصابی بودن امامت، طباطبایی، برقعی
علم انبیا از دیدگاه فخررازی و علامه طباطبایی
نویسنده:
زهرا توکلی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه اصفهان,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چکیده در این رساله‌ یکی از مهمترین و چالش برانگیزترین مسائل کلامی یعنی علم انبیا از دیدگاه دو متکلم برجستهی شیعه و اهل سنت مورد نقد و بررسی قرار میگیرد. اختلافات زیادی در ماهیت و ابعاد علم پیامبران بین متکلمان شیعه و اهل سنت وجود داد و این اختلافات علاوه بر ایجاد تفاوت آراء در آموزهی عصمت انبیا، باعث ایجاد شبهات زیادی نیز شده است که با روشن شدن ماهیت و ابعاد علم انبیا از دیدگاه این دو عالم مشهور به بسیاری از آنها پاسخ داده میشود. فخررازی نبی را دارای قوهی قدسیه میداند. از نظر او انبیا افرادی هستند که دارای نفوس قوی میباشند، این نفوس در کمال قوهی عقل نظری و عملی قراردارند و به تکمیل قوی نظری و عملی دیگران نیز میپردازند. ویژگی این نفوس شدید الحدس بودن آنها است، به طوری که مجهولاتی که برای دیگران با پیدا کردن حد وسط معلوم میگردد، برای آنان با اندک تاملی حاصل میشود. او انبیا را در منتها درجهی عقل بالملکه و ارواح آنان را در منتها درجهی بشریت و اولین درجهی ملائکه دانسته، از این رو علم آنان را اکتسابی و محدود میداند. واما علامه طباطبایی نبی را به حسب مقام نورانیت، کامل‌ترین انسان عهد خود و مظهر اسما و صفات خدا دانسته و علم ایشان را نامحدود، حضوری و لدنی میداند. البته این نکته را بیان میکند که منظور از علم غیب، غیب نسبی است نه مطلق و مواردی که در آیات یا روایات مبنی بر عدم علم ایشان بیان شده است، به مقتضیات بشری و علوم عادی آنان برمیگرداند و معتقد است علم غیب تکلیف آور نیست. در این پژوهش برخی از نظرات فخررازی در زمینهی علم انبیا نقد شده است و نا تمام بودن آنها در مقایسه با دیدگاه های علامه طباطبایی مورد ارزیابی قرار گرفته است. کلید واژه ها: علم انبیاء، نبوت، فخررازی، علامه طباطبایی، عصمت، حدس
تأویل عقلی دین از دیدگاه علامه طباطبایی و غزالی
نویسنده:
مرتضی حسینی شاهرودی، تکتم مشهدی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: حوزه معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان,
چکیده :
نظریه علامه طباطبایی در باب تأویل بر آیات قرآن استوار است. به عقیده وی تأویل از سنخ مفاهیم نیست، بلکه از امور عینی است. منظور وی از عینیت، عینیت مصداقی نیست، بلکه مراد وی، خارج از ذهن بودن است. به اعتقاد وی همه، آیات قرآن اعم از متشابه و محکم تأویل دارد. در دیدگاه غزالی تأویل دو جنبه دارد: جنبه­ای که به معنای اصولی آن؛ یعنی، عبور از معنای ظاهری قرآن به شرط وجود قرینه مرتبط است و دیگری تأویلی که همانند تعبیر رویاست. نقش اصل موازنه در تبیین تأویل کشفی بسیار برجسته است. به عقیده وی، تأویل اولا و بالذات از سنخ مفاهیم است و بالعرض به مسمی نظر دارد.
صفحات :
از صفحه 1 تا 18
  • تعداد رکورد ها : 1494